Jeśli przeczytaliście dwie pierwsze części tej niezwykłej historii i z niecierpliwością czekacie na kolejną, to Was rozczaruję. Historia Karolinki i Karlika z piosenki nie jest prawdziwa! Wiem, zaraz się oburzycie bo jak to, wcześniej pisałam, że jest, a teraz, że nie. No cóż, postaram się Wam to wyjaśnić…

Koleje losu Karoliny Kleinert i Fryderyka Karliczka są jak najbardziej prawdziwe. Te postacie żyły i mieszkały na Opolszczyźnie, opisałam ich prawdziwe ścieżki życia. Natomiast nie są bohaterami naszej piosenki „Poszła Karolinka do Gogolina”.

Przypomnijmy, Karolina urodziła się w 1884 roku, a zmarła w 1939 roku. A piosenka ukazała się drukiem już w 1863 roku! A wiadomym jest, że pieśń ta była śpiewana jeszcze znacznie wcześniej. Tak więc moi bohaterowie, chociaż posiadający te same nazwiska, nie mogli być prototypem dla tej znanej pieśni ludowej.

Grób Karoliny Kleinert, żyła w latach 1884- 1939 r. Fot. z 2015 roku.

Autorem zbioru był niemiecki lekarz raciborskiego księcia Wiktora, Juliusz Roger. Roger w wolnej chwili zajmował się zbieraniem i zapisywaniem śląskich pieśni ludowych. W swojej książce „Pieśni ludu polskiego w Górnym Szląsku z muzyką” wydanej przez księgarnię Schlettera (Hugona Skutscha) we Wrocławiu, zapisał 546 pieśni, pochodzących z różnych zakątków Górnego, Dolnego i Cieszyńskiego  Śląska. Wikipedia wprawdzie podaje, że książka została wydana w 1880 roku ale było to już drugie wydanie nakładem A. Hepnera. W Opolu zbiór ten wydano w 1976 i 1991 roku w postaci fototypu.

Okładka śpiewnika Juliusza Rogera „Pieśni Ludu Polskiego w Górnym Szląsku” z 1863 roku.

Wracając do naszej piosenki, Roger w swoim zbiorze zapisał jej trzy wersje. W pierwszej o numerze 129, która była śpiewana w powiecie Rybnickim i Gliwickim, Karolinka szła do… Bogumina („Poszła Karolinka do bogumina”). Dzisiaj miasto to zwie się Bohumin i znajduje się w Czechach. Śpiewana pieśń ma wesołą melodię i  liczy osiem zwrotek.

Tekst piosenki piosenki pochodzący z pow.rybnickiego i gliwickiego.

W wersji drugiej, numer 130, która pochodzi z powiatu Lublinieckiego Karolinka idzie od Bohumina: „Idzie Karolinka od Bogumina”.  Natomiast w wersji trzeciej, z powiatu oleskiego piosenka brzmiała: „Jechała Karlinka do Gogolina”. W tej wersji zmieniono imię dziewczyny na Karlinkę, a piosenka miała aż 10 zwrotek.

Tekst piosenki piosenki pochodzący z pow. lublinieckiego i opolskiego.

W 1953 roku powstał Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk” im. Stanisława Hadyny. Siedziba zespołu mieści się w pałacu w Koszęcinie. To właśnie piosenka „Poszła Karolinka do Gogolina” stała się znakiem rozpoznawalnym zespołu. Nie każdy wie, że pierwotnie słowa piosenki były nieco inne. W czasach PRL-u była cenzura, która nie pozwoliła na zaśpiewanie: „Karliku, Karliku, dobra kasza na mleku, ale lepsza bywała, kiedy w maśle pływała”. Uznano to za pochwałę sanacji i autor tekstu, Zdzisław Pyzik, musiał zmienić słowa na: „Karliku, Karliku, co tam niesiesz w koszyku”.

Natomiast inna legenda mówi, że piosenka powstała na zamówienie władz polskich w dwudziestoleciu międzywojennym. Miała ona ponoć umacniać polską tożsamość narodową wśród Ślązaków.

           KAROLINKA

Słowa: Z. Pyzik

Muzyka: S. Hadyna

„Poszła Karolinka do Gogolina,

Poszła Karolinka do Gogolina,

A Karliczek za nią, a Karliczek za nią

Z flaszeczką wina.

Szła do Gogolina, przed się patrzała,

Szła do Gogolina, przed się patrzała,

Ani się na swego synka szykownego

Nie obejrzała.

Prowadźże, dróżko, hen, w szeroki świat,

Prowadźże, dróżko, hen, w szeroki świat,

Znajdę tam inszego syneczka miłego,

Co mi będzie rad.

Nie goń mnie, Karliczku, czego po mnie chcesz?

Nie goń mnie, Karliczku, czego po mnie chcesz?

Joch ci już pydziała, nie byda cię chciała,

Som to przeca wiysz.

Wróć się, Karolinko, bo jadą goście!

Wróć się, Karolinko, bo jadą goście!

Jo się już nie wrócą, jo się już nie wrócą,

Boch jestem na moście.

Wróć się, Karolinko, czemu idziesz precz?

Wróć się, Karolinko, czemu idziesz precz?

Nie odpowiem tobie, po swojemu zrobię,

To nie twoja rzecz.

Nie odpowiedziała, synka odbieżała,

Oj, okropno rzecz!”

Karolinka jest już tak wpisana w krajobraz Opolszczyzny, że trudno dziś sobie wyobrazić, że mogłoby jej nie być. Pomnik Karolinki i Karlika w Gogolinie, hotel „Karolinka” w Gogolinie, grób Karolinki w Bzinicy Nowej czy Centrum Handlowe „Karolinka” w Opolu, są prawdziwymi symbolami Ziemi Opolskiej.

Karolinka znana jest nie tylko w województwie opolskim. Zna ją cały Śląsk. W Tychach niegdyś produkowano piwo, które nazwano „Karolinka”, a w Chorzowie w Parku Śląskim (w Rosarium) istnieje ławeczka z postaciami Karolinki i Karlika.

Legenda mówi, że warto sfotografować się z Karolinką i Karlikiem bo to wróży szczęśliwą miłość.

Etykieta piwa „Karolinka” z browaru w Tychach.

Etykieta piwa „Karolinka” z browaru w Tychach.

Ławeczka Karoliny i Karlika, a za nimi gruchający gołąbek.

Krótka historia Karolinki i Karliczka na pamiątkowej tablicy koło ławeczki.

A tu różne wersje tejże znanej pieśni

Zespół Pieśni i Tańca Śląsk.

Orkiestra KWK Knurów. Śpiewają: Marta Pagacz i Tomasz Pasławski

No i oczywiście zespół Piersi, rok powstania utworu 1992 r.

Wersja dla dorosłych

https://www.youtube.com/watch?v=elRzMVLmvjA

Śpiewa zespół Sisters, rok 1995.

 

Opracowała

 Mariola Nagoda (Opolanka z pasją)