Kościół

Kościół w Kopicach był już wzmiankowany w 1580 roku. Wówczas należał do ewangelików. W 1627 roku kościół został rekatolicyzowany. Natomiast ówczesna budowla (najprawdopodobniej drewniana) w 1801 roku została rozebrana Na jej miejsce w latach 1802-1822 wzniesiono nową, murowaną w stylu neoklasycystycznym. Konsekracji kościoła dokonał 17 października 1822 roku biskup wrocławski, Emmanuel von Schimonsky.

Co ciekawe, mimo, iż Schaffgotschowie byli ewangelikami, dokładali się do utrzymania oraz późniejszego remontu katolickiego kościoła.

Kościół jest jednonawowy, z dachem dwuspadowym oraz wieżą krytą dachem namiotowym. Wejście główne zwieńczone tympanonem trójkątnym. Elewacje tynkowane, we fragmentach boniowane. Wewnątrz świątyni na uwagę zasługuje ambona z początku XVIII wieku oraz stacje drogi krzyżowej.

Ciekawa pocztówka z Kopic z lat 1920-30. W tle widoczny kościół. Fot. www.polska-org.pl.

Fragment pocztówki trójpolowej z kościołem z lat 1939-45. Fot. www.polska-org.pl.

Litografia z 1890-1910: zajazd Pod Złotymi Gryfami, kościół, klasztor, sklep braci Schmidt, leśniczówka, szkoła.

Rosjanie do Kopic weszli 5 lutego 1945 roku. Po raz drugi 15 marca. Wtedy też podpalili kościół. Wówczas spłonęła wieża kościoła, niszcząc przy okazji sporą część dachu świątyni. Wnętrze kościoła wprawdzie zostało ocalone od pożaru, ale za to wszystko było skradzione. We wnętrzu urządzono sowiecki szpital dla chorych koni.

Po zakończeniu wojny ks. proboszcz Paweł Gratz nie wrócił na probostwo. Dopiero 5 września 1945 roku ks. Piotr Patalong objął urzędowanie na parafii. Prowadził nabożeństwa w Kopicach, Więcmierzycach i Brzezinach w języku polskim i niemieckim. Kazania prawił tylko w języku polskim. Rozpoczęto remont dachu kościoła. W tym celu rozebrano stodołę proboszcza i z odzyskanych materiałów zbudowano nowy dach. Na dachu umieszczono krzyż, a pod nim naczynie z dokumentami z 1870 i 1946 roku.

Oprócz zniszczonego kościoła, Rosjanie zdemolowali także plebanię i organistówkę. W 1946 roku w budynku organistówki ulokowano posterunek UB, a w domu parafialnym posterunek MO. Po wojnie kościół został przemianowany z wezwania Świętej Jadwigi Śląskiej, na wezwanie Podwyższenia Krzyża Świętego. 9 lutego 1958 roku nastąpiło poświęcenie dzwonu z dedykacją Matce Boskiej Częstochowskiej.

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach , fot. 2017 r.

Wnętrze kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Ołtarz główny w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Wnętrze kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Wnętrze kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Wnętrze kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Widok na organy w kościele Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Epitafium na ścianie kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Kapliczki na terenie kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Kapliczki na terenie kościoła Podwyższenia Krzyża Świętego w Kopicach, fot. 2017 r.

Plebania

Budynek plebanii został wzniesiony w 1807 oku, stylu klasycystycznym. Otynkowany, w narożnikach boniowania.

Budynek plebanii w 2007 roku, fot. www.fotopolska.eu.

Mauzoleum Joanny i Hansa Ulricha Schaffgotschów

Mauzoleum zostało wzniesione w drugiej połowie XIX wieku, według projektu niemieckiego architekta Carla Lüdecke. Budowla powstała w stylu neoklasycystycznym. Obiekt położony jest obok kościoła.

Mauzoleum koło kościoła, fot. listopad 2012 r.

Mauzoleum koło kościoła, fot. styczeń 2017 r.

 

Do wejścia głównego grobowca prowadzą podwójne granitowe schody z żeliwną, kutą balustradą. Przed wejściem znajdują się dwie kolumny z kapitelem w stylu jońskim. Nad kolumnami mały trójkątny tympanon. A nad całością większy tympanon z płaskorzeźbą pośrodku oraz palmetą na szczycie i akroterionami w narożnikach.

Schody do Mauzoleum z piękną, żeliwną barierką, fot. wrzesień 2017 r.

Drzwi do Mauzoleum, fot. wrzesień 2017 r.

Oryginalna podłoga w Mauzoleum, fot. wrzesień 2017 r.

Wejście do Mauzoleum na tzw. balkonik (taras), fot. wrzesień 2017 r.

Przepiękna żeliwna balustrada w Mauzoleum, fot. wrzesień 2017 r.

Ciekawy świetlik w suficie Mauzoleum, fot. wrzesień 2017 r.

Elewację wschodnią grobowca zdobią również dwie kolumny z kapitelem w stylu jońskim. Nad kolumnami mały trójkątny tympanon. A nad całością większy tympanon z płaskorzeźbą pośrodku, akroterionami w narożnikach oraz palmetą i krzyżem na szczycie. Po bokach grobowca zdobienia w formie pilastrów.

Ciekawe detale architektoniczne Mauzoleum w Kopicach, fot. styczeń 2017 r.

Ciekawe detale architektoniczne Mauzoleum w Kopicach, fot. styczeń 2017 r.

Ciekawe detale architektoniczne Mauzoleum w Kopicach, fot. styczeń 2017 r.

Na środku tam, gdzie znajdują się kolumny jest mała wnęka, w której wiszą tablice poświęcone ofiarom I i II wojny światowej.

Obecnie we wnęce znajdują się tablice upamiętniające ofiary I i II wojny światowej, fot. wrzesień 2017 r.

Do stycznia 2017 roku tablice te znajdowały się w Mauzoleum na tarasie, fot. styczeń 2017 r.

Pierwszą osobą, która spoczęła w mauzoleum była hrabina Joanna Schaffgotsch von Schomberg-Godulla, która zmarła w czerwcu 1910 roku. W lutym 1915 roku pochowano tam jej męża, hrabiego Hansa Ulricha von Schaffgotsch.

Joanna została pochowana w sarkofagu po prawej stronie, natomiast Hans Ulrich po lewej. Oba sarkofagi wykonane zostały z piaskowca i stoją na granitowych podstawach. Boki sarkofagu dekorowane są kartuszami herbowymi na tle motywów roślinnych.

Grobowce hrabiny Joanny Schaffgotsch von Schomberg-Godulla oraz hrabiego Hansa Ulricha von Schaffgotsch w Mauzoleum w Kopicach.

Grobowce hrabiny Joanny Schaffgotsch von Schomberg-Godulla oraz hrabiego Hansa Ulricha von Schaffgotsch w Mauzoleum w Kopicach.

Nad sarkofagami zawisły epitafia, wykonane z szarego marmuru w obramowaniu z piaskowca, zwieńczonego trójkątnym naczółkiem z krzyżem.

Inskrypcja w epitafium po prawej stronie brzmi:

Hier ruchet in Gott Johanna Gräfin Schaffgotsch geb. Griczik von Schomberg-Godulla, geb. 29 April 1842, gwst. 21 Juni 1910 R.I.P.

Epitafium hrabiny Joanny z domu Gryzik, fot. wrzesień 2017 r.

Inskrypcja w epitafium po lewej stronie brzmi:

Hans Ulrich Gotthard Schaffgotsche genant von Rünaslau Chrittenstein des hail römischen Reichers Graf und Semperfreim Freiherr von Trachenberg Ehrenburger der Stadt Grottkau, geb. 16 October 1832, gwst. 18 Februar 1915 R.I.P.

Epitafium hrabiego Hansa Ulricha, fot. wrzesień 2017 r.

Mauzoleum było wielokrotnie plądrowane, najpierw przez Czerwonoarmistów, później przez miejscową ludność. Na szczęście wnętrze grobowca wraz z sarkofagami i epitafiami zmarłych ocalało.

Jest to dzisiaj niewyobrażalne, ale jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku trumny w grobowcu były pootwierane, a zmumifikowane zwłoki leżały porozrzucane po okolicy. Według opowieści mrożących krew z żyłach, zmumifikowane zwłoki hrabiny Joanny i hrabiego Ulricha podobno miały być dla zabawy ustawione przed gospodą, a później poniewierać się po parku. Ile w tym prawdy, dziś już się nie dowiemy. O profanacji grobowców przeczytacie tutaj.

Dopiero w 1977 roku udało się zebrać szczątki Schaffgotschów, które pochowano w zbiorowej mogile na cmentarzu koło kościoła. Koszty pochówku i pomnika pokrył hrabia Hans Ulrich Schaffgotsch (wnuczek Joanny i Ulricha).

Likwidacja grobu Schaffgotschów

Niestety nie dane było Schaffgotschom zaznać spokoju po śmierci. W kwietniu 2017 roku, obecny proboszcz Jarosław Szeląg, usunął nagrobki z przykościelnego cmentarza, w tym nagrobek Schaffgotschów. Zasłaniając się, że zlikwidował nagrobki zaniedbane i uszkodzone. Co dziwne, mam zdjęcia ze stycznia 2017 roku i nagrobek Schaffgotschów nie wyglądał na zaniedbany czy uszkodzony. A już na pewno nie stanowił zagrożenia dla bezpieczeństwa innych, jak tłumaczył się proboszcz. Jeszcze dziwniejsze jest to, że potomkowie Schaffgotschów, mieszkający obecnie w Niemczech, o niczym nie wiedzieli, ani nawet nie zostali powiadomieni o tym fakcie.

Grób Schaffgotschów na przykościelnym cmentarzu, obok Mauzoleum, fot. styczeń 2017 r.

Grób Schaffgotschów na przykościelnym cmentarzu, obok Mauzoleum, fot. styczeń 2017 r.

Inne groby na przykościelnym cmentarzu, obok Mauzoleum, fot. styczeń 2017 r.

Mauzoleum we wrześniu 2017 r. Brak grobów przed obiektem.

Mauzoleum we wrześniu 2017 r. Brak grobów przed obiektem.

Mauzoleum w styczniu 2017 r. Przed budynkiem widoczne jeszcze groby na przykościelnym cmentarzu.

Mauzoleum w listopadzie 2012 r. Przed budynkiem widoczne jeszcze groby na przykościelnym cmentarzu.

W październiku 2019 roku przeprowadzono ekshumację szczątków Schaffhotschów. Szczątki miały spocząć w wyremontowanym grobowcu przy kościele. Niestety remont przedłuża się z powodu brakujących środków finansowych. Pierwotnie oszacowano remont na 150 000 zł. Po czym do dziś pochłonął już 700 000 zł. a jeszcze końca nie widać… Podobno do zakończenia remontu potrzeba jeszcze…300 000 zł.!!! Nie znam się na tym, ale milion złotych na remont niewielkiej kaplicy wydaje mi się zgoła przesadzony. Zwłaszcza że grobowiec ten nie był w jakimś tragicznym stanie. W zdecydowanie gorszym jest mauzoleum w kopickim parku.

 

Opracowała

 Mariola Nagoda (Opolanka z pasją)