Tematem postu jest pewna wieś, której nie ma dzisiaj już na mapach, ale została w pamięci mieszkańców. Klucznik (gm. Łambinowice), bo o nim mowa, istniał już w XIV wieku. Była to niemała wieś, licząca ok. 400 mieszkańców (przed I wojną ponad 600). Znajdowały się tu: folwark, kościół katolicki i ewangelicki wraz z przyległymi cmentarzami, dwie szkoły (katolicka i ewangelicka), przedszkole , dwa sklepy z artykułami kolonialnymi, piekarnia, rzeźnia, szewc, zakład krawiecki, dwie gospody, kuźnia i wiele innych dóbr.

W 1840 roku wybuchł wielki pożar, podczas którego spłonęła niemal cała wieś. Prawdopodobnie przyczyną było zaprószenie ognia przez jednego z parobków. Wioskę odbudowano, używając tym razem cegły (poprzednia zabudowa była drewniana), wybrukowano główną drogę. W latach 30-tych XX wieku prawie każdy dom miał już elektryczność. We wsi działał też telefon.

Klucznik- oryginalna zachowana droga brukowana z lat 30. ubiegłego wieku. Gdzieniegdzie już ktoś wykopał tę zabytkową kostkę.

Klucznik- brukowana droga 2b

Klucznik- oryginalna zachowana droga brukowana.

Kościół katolicki

Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstał kościół. W 1447 roku drewniany kościół w dokumentach wymieniany jest już jako parafialny. Kolejna wzmianka pochodzi z 1679 roku. Kościół wówczas należał do luteranów. W 1727 stary, drewniany kościół zawalił się (inne źródła podają, że spłonął). Zachowała się drewniana dzwonnica, którą w 1893 roku wyburzono, w związku z budową nowego kościoła.Ten stary kościół prawdopodobnie znajdował się w okolicy późniejszego cmentarza ewangelickiego.

Nowy kościół św. Marii wybudowano w latach 1885 – 1892 w stylu neogotyckim, w nowym miejscu. Cegłę, z której wybudowano kościół, wypalano na miejscu w cegielni Beiera. W 1893 roku kościół został podniesiony do rangi parafialnego. Do parafii włączono także pobliskie Jakubowice i Goszczowice. W nabożeństwach uczestniczyło również wojsko z Obozu II, stacjonujące na terenie sąsiadującego z wioską poligonu.

Przy kościele funkcjonował tzw. punkt pomocy, prowadzony przez Siostry Służebniczki N.M.P. z domu macierzystego w Leśnicy. Stacja działała od około 1910 roku. (Krankenpflege Mägde Mariens von der unbefleckten Empfängnis Maria Mutterhaus Bergstadt O.S.).

Klucznik 1930-40 kościół katolicki

Kościół katolicki, lata 1930- 1940.

Kościół katolicki, lata 1910-30.

Kościół katolicki. Brak datowania.

Klucznik 1900-30 wnętrze kościoła katolickiego

Wnętrze kościoła katolickiego. Zdjęcie pochodzi z ok. 1900- 1930 roku.

Wnętrze kościoła katolickiego.

Pozostałość kościoła katolickiego. Fot. 2015.

Pozostałość kościoła katolickiego. Fot. 2018.

Pozostałość kościoła katolickiego. Fot. 2015.

Pozostałość kościoła katolickiego. Fot. 2014.

Pozostałość kościoła katolickiego. Fot. 2014.

13_Klucznk- pozostałość kościoła katolickiego 8

Przepiękna pozostałość po kościele katolickim. Być może jest to fragment kolumny. Fot. 2015.

Przepiękna pozostałość po kościele katolickim. Być może jest to fragment kolumny. Fot. 2015.

12_Klucznk- pozostałość kościoła katolickiego 5

Podłoga kościoła katolickiego. Fot. 2014.

Podłoga kościoła katolickiego. Fot. 2018.

Dachówka z bazaltu, pochodząca z kościoła katolickiego. Fot. 2018.

Rynna pochodząca z kościoła katolickiego. Fot. 2018.

Rynna i piorunochron pochodzące z kościoła katolickiego. Fot. 2018.

Rynna pochodząca z kościoła katolickiego. Niestety napis jest nieczytelny. Fot. 2018.

Marmurowy schodek pochodzący z kościoła katolickiego. Fot. 2018.

Marmurowy fragment, prawdopodobnie jakiegoś schodka, pochodzący z kościoła katolickiego. Fot. 2014.

Fragment ogrodzenia koło kościoła katolickiego. Fot. 2018.

Fragment ogrodzenia koło kościoła katolickiego. Fot. 2014

Obiekt niewiadomego przeznaczenia przy ruinach kościoła katolickiego. Fot. 2014.

Cmentarz katolicki i plebania

Obok kościoła katolickiego został założony cmentarz, w 1903 roku wybudowano plebanię. Eksplorując to miejsce trzeba szczególnie uważać, bo w pobliżu ruin kościoła znajduje się głęboka, niczym nie zabezpieczona studnia. Szłam sobie, szukając pozostałości po plebanii. Nagle, bez wyraźnego powodu, zatrzymałam się. Patrzę pod nogi (wcześniej rozglądałam się po zarośniętym terenie, aby wypatrzeć jakiekolwiek ruiny), a tam studnia. Gdybym zrobiła jeszcze jeden krok, wpadłabym do niej. a była tak głęboka, że nie wydostałabym się stamtąd, o ile wcześniej nie połamałabym się lub zabiła. Mam to niebywałe szczęście, że mój Anioł Stróż zawsze nade mną czuwa, właśnie w takich sytuacjach. Nie chodzę do kościoła, nie mam potrzeby modlenia się do jakichś figurek i krzyży, ale jestem niezmierna wdzięczna temu, kto nade mną czuwa.

Plebania

Plebania (proboszczówka) w latach 1900-20.

Pozostałości po plebanii przy kościele katolickim. Fot. 2015.

Pozostałości po plebanii przy kościele katolickim. Fot. 2014.

Klucznik- studnia k.Plebani 1a

Studnia na plebanii. Rok 2014.

Studnia na plebanii. Rok 2015.

Cmentarz katolicki

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2018.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2015.

15_Klucznik- na cm. katolickim 18

Na cmentarzu katolickim- jedyny krzyż żeliwny. Fot. 2014.

16_Klucznik- na cm. katolickim 2

Klucznik cmentarz katolicki. Fot 2014.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2018.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2018.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2018.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2015.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2015.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2015.

Klucznik cmentarz katolicki. Fot. 2014.

18_Klucznik- na cm. katolickim, pozostałość krzyża 11

Na cmentarzu katolickim- krzyż drewniany bez poprzecznej belki. Rok 2014.

Ten sam krzyż w 2018 roku.

Kościół ewangelicki

Około 1891 roku wybudowano kościół ewangelicki dla protestantów z okolicznych wiosek: Jakubowic, Goszczowic, Grabina, Malerzowic i Szadurczyc. Kościół został konsekrowany w 1892 roku. W 1912 roku została uszkodzona drewniana wieża kościoła. Wówczas wymienioną ją na nową. Plebanii nie było przy kościele. Pastor dojeżdżał z pobliskiego Niemodlina.

Kościół ewangelicki 1910 r.

Kościół ewangelicki 1912 r.

Klucznik 1920-40 kościół ewangelicki

Kościół ewangelicki, lata 1920- 1940.

Kościół ewangelicki przed 1945 rokiem.

Cmentarz ewangelicki

Mniej więcej na przeciw kościoła ewangelickiego założono cmentarz. Niestety nie udało mi się odnaleźć pozostałości po ewangelickim kościele, ani ewangelickiej szkole. Teren był zbyt mocno zarośnięty, choć byłam tam kilka razy o różnych porach roku. Mam zdjęcia tylko z cmentarza ewangelickiego.

Teren mocno zarośnięty. Oprócz standardowych krzaków, pełno tu kłujących jeżyn i czepialskiego perzu. Na zdjęciu moje nogi oblepione perzem, który ciężko wyskubać.

3_Klucznik- brama cm. ewangelickiego 1

Brama cmentarza ewangelickiego w roku 2015.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015

5_Klucznik- na cm. ewangelickim 12

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2014.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2014.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2014.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2014.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2014.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015.

Na cmentarzu ewangelickim. Fot. 2015.

Wykopki na cmentarzu ewangelickim. Ktoś poszukiwał „skarbów”. Fot. 2015.

Pomnik

W wiosce stał też pomnik. Pomnik był poświęcony ofiarom I wojny światowej. Został postawiony w 1920 roku, dzięki inicjatywie Związku Kombatantów Wojennych „Kriegervereins”.

Pomnik w latach 1936-44.

Pomnik w latach 1936-44.

2_Klucznik- pozostałość pomnika 2

Pozostałość pomnika, rok 2014.

Pozostałość pomnika, rok 2018.

Tak wyglądał pomnik jeszcze w 2013 roku. Fot. pochodzi z nieistniejącej już strony www.niemodlin.org.

Gospoda

W wiosce znajdowały się dwie gospody.  Pierwszą wybudował handlarz koni Seewald. Później należała do policjanta Knödela, a jeszcze później kupił ją Karl Hilger. Gospoda nosiła nazwę „Gasthaus zum Deutschen Haus” (Gospoda pod niemieckim Domem). W latach czterdziestych gospoda ta należała do Antona Brodkorba z Sowina.

Drugą gospodę otworzył Julius Heidenreich, kombatant z wojny kolonialnej w Afryce Zachodniej. Gospoda powstała w budynku zbudowanym w 1890 roku przez mistrza budowlanego Iwana. Obiekt należał do Theuera z Grodkowa. W budynku tym początkowo mieścił się sklep i biuro. Później gospoda należała do Juliusa Hentschkera.

Gospoda Hilgera, fot. 1914

Gospoda Brodkopa, fot. 1940

20_Klucznik- pozostałość po Gospodzie Brodkorb 2

Pozostałość zajazdu Brodkorba.

Obecnie nie posiadam żadnych zdjęć ruin gospody Hentschkera.

Gospoda Hentschkera, fot. 1906

Gospoda Hentschkera, fot. 1930

 

Folwark

We wsi znajdowały się dobra szlacheckie, które od 1865 roku należały do rodziny von Thielmann. Pałac Thielmannów położony był w wiosce obok- w Jakubowicach. Majątkiem w Kluczniku zarządzał Theodor Mende. W latach 20 i 30 ubiegłego wieku, folwark słynął z hodowli byków, które zdobywały nagrody na różnych wystawach rolniczych.Folwark w 1927 zatrudniał 19 stałych pracowników, którzy wraz z rodzinami mieszkali w tzw. domach czeladzi „Gesindehauses”. Marek Woźniak na swojej stronie internetowej www.niemodlin.org (aktualizacja: niestety strona już nie istnieje) wymienia: 8 robotników (Glaskow Peter, Hampel Karoline, Raifer Anna, Ludwig Anna, Przyklenk Maria, Gajons Sebastiana, Schlate Augusta, Speisekorn Fritz), 2 oborowe (Gregor Theresia, Wuttke Anna), kowal (Kynast Paul), 5 woźniców (Kuban Anton, Ludwig Josef, Langner Ignatz, Schlate Alfred, Schmidt Josef), strażnik (Rabsch Christoph), dozorca (Scholz Franz), owczarz (Streit Johann).

Dzisiaj szczególnie wartym uwagi są ruiny dawnej stajni dworskiej z przepięknymi granitowymi kolumnami.

7_Klucznik- stajnia 1

Stajnia.

Stajnia.

9_Klucznik- w stajni 18

Wewnątrz stajni.

Klucznik- stodoła 2b

Wewnątrz stajni- przepiękne kolumny.

Klucznik- stodoła 4a

Piękna granitowa kolumna w stajni.

Klucznik- w stajni 1a

Wewnątrz stajni.

Klucznik- w stajni 21a

Wejście na dach stajni.

Klucznik- w stajni 22a

Ktoś robił romantyczną sesję zdjęciową przy świeczkach.

Klucznik- w stajni 26a

Widok z dziurawego dachu stajni.

11_Klucznik- w stajni 11

Wewnątrz stajni- nowsza część z boksami dla koni.

Klucznik- w stajni 8a

Wewnątrz stajni- kółka do przypinania koni.

Klucznik- stodoła 14a

Wewnątrz stajni- kółka do przypinania koni.

Wewnątrz stajni- autorka tekstu Mariola Nagoda

Zabudowania w pobliżu stajni.

Zabudowania w pobliżu stajni.

Ruiny jakiegoś budynku w pobliżu stajni.

Pozostałe obiekty

Fragment jakiegoś ogrodzenia. Jeszcze zidentyfikowałam czyjego.

Staw przy głównej drodze w Kluczniku.

1_Klucznik- Staw Lisiurki 2

Stawek Lisiurki.

Jeden z wielu stawów w wiosce. Dawniej wioska słynęła z hodowli leszczy.

Staw za budynkiem stajni.

Nowe drzewa wyrastające ze starych.

Talerz z Porcelitu Włocławek.

Talerz z Porcelitu Włocławek.

Poligon i obóz pracy

W 1860 roku obok wioski powstał poligon artyleryjski. Już wtedy część gruntów przeszła pod opiekę państwa. W 1870 roku zapadła decyzja o umieszczeniu na terenie poligonu w francuskich jeńców wojennych. Wybudowano pierwsze baraki, które stały się zalążkiem późniejszego obozu pracy.

Łambinowice 1890-1902 poligon

Poligon w Łambinowicach, lata 1890-1902.

Łambinowice 1890-1905 pozdrowienia z poligonu

Poligon w Łambinowicach, lata 1890-1905.

Łambinowice 1896-1901, Obóz I i kasyno w Obozie II

Łambinowice 1896-1901: Obóz I i kasyno w Obozie II.

Łambinowice 1910-14 poligon

Poligon w Łambinowicach, lata 1910- 1914.


Wojna omijała wioskę aż do lutego 1945, kiedy to mieszkańcy zmuszeni zostali do ewakuacji. Gdy zostali okradzeni ze wszystkiego, co mieli, pozwolono im wrócić do domów. W lipcu 1945 roku do Klucznika przesiedlono ludność ze wschodnich terenów Polski, zajętych przez Armię Radziecką. Natomiast zaraz na początku listopada milicja otoczyła wieś i wywiozła niemieckich obywateli do obozu w Lamsdorf (Łambinowice). Ponad 70 osób straciło tam życie, pozostali Niemcy zostali wysiedleni w 1946 roku.

Lata 1920-1926 , Budynki na terenie Obozu I w Łambinowicach oraz cmentarz wojskowy

Budynki na terenie Obozu I w Łambinowicach oraz cmentarz wojskowy. Lata 1920-1926.

Lata 1933-1944 , Wartownia na terenie obozu II (Britenlager - Stalag VIII B

Wartownia na terenie obozu II (Britenlager – Stalag VIII B. Lata 1933-1944

Łambinowice 1939-40, ćw.na poligonie

Łambinowice ćwiczenia na poligonie 1939-40 r.

Kolorem czerwonym zaznaczono obozy z czasów I W Św. Czarnym II Wojna Św

Kolorem czerwonym zaznaczono obozy z czasów I Wojny Światowej, kolorem czarnym- II Wojny Światowej.Mapka pochodzi ze strony: http://dolny-slask.org.pl

Sukcesywne wysiedlanie mieszkańców Klucznika trwało w latach 1952-1958, kiedy to postanowiono przyłączyć tereny wioski do poligonu. Mieszkańcy zostali rozlokowani po wioskach wokół Niemodlina. Natomiast większość zabudowań rozebrano, a te, których nie zdążyli, padły łupem szabrowników. I w taki oto sposób wioska zniknęła ze współczesnych map. Dziś można jedynie próbować odnaleźć ślady po wiosce. Jest to dość utrudnione, ponieważ teren jest rozległy i porośnięty chaszczami oraz krzewami- samosiejkami.

Teren poligonu współcześnie.

Teren poligonu współcześnie.

Teren poligonu współcześnie.

Teren poligonu współcześnie.

Teren poligonu współcześnie.

Teren poligonu współcześnie.

Teren poligonu współcześnie.

Teren poligonu współcześnie.

Mimo, iż w Kluczniku na terenie dawnego poligonu byłam już kilkukrotnie to dopiero niedawno odkryłam ten nietypowy pomnik. Tablica wystawiona została żołnierzom w 1971, którzy przyczynili się do rozbudowy poligonu.

Pamiątkowa tablica z1971 roku.

Pamiątkowa tablica z1971 roku.

IS_Klucznikmoja mapka

Klucznik- mapka wsi z zaznaczonymi budynkami.

Epilog 2019

Dzisiaj teren jest w rękach prywatny. Ponoć miał tu powstać hotel albo ośrodek wypoczynkowy. Na razie jednak tylko wycięto drzewa. I cisza… Nie chcę tu niczego sugerować, ale wygląda to tak, jakby komuś tylko zależało na tych drzewach. Pewnie niezły interes na tym zrobił. Zwłaszcza, że nielegalnie wycięto 68 tysięcy drzew!!! To około 80 hektarów lasu!!! Ponoć właściciel miał pozwolenie od wojewódzkiego konserwatora zabytków (!) na wycięcie o wiele mniejszej ilości drzew na swoim terenie. Pan tak się rozpędził, że przy okazji wyciął również „przypadkiem” ok. 2 hektarów lasów państwowych!!!

Również na tym samym terenie ktoś składował śmieci! Ponoć nieszkodliwe dla ekosystemu.

UWAGA! Informacja z 2018 roku: w obu sprawach śledztwo zostało umorzone!!!

Źródła:

Stare zdjęcia pochodzą ze strony: www.fotopolska.eu

www.niemodlin.org (strona już nie istnieje)

archiwum prywatne.








Autor:
Data:
środa, 3 września, 2014 at 19:50
Kategoria:
Urbex, martyrologia, cmentarze, pomniki, militaria, zabytki techniki
Komentarze:
Możesz zostawic odpowiedz
RSS:
Możesz sledzic komentarze tego postu poprzez Kanal RSS

Dodaj komentarz